Jillis Bruggeman word geboren in Waddinxveen, vermoedelijk in 1755. Hoewel hij al sinds zijn vijftiende seks met mannen heeft, leidt hij een ogenschijnlijk alledaags leven: hij trouwt en sticht een gezin. Kort na het overlijden van zijn vrouw trouwt hij opnieuw. Ook uit dit huwelijk worden meerdere kinderen geboren.
In 1782 vestigt Jillis zich in Schiedam. Hij is koopman en reist met zijn handelswaar naar verschillende omliggende dorpen en steden. Op een dag in 1791 ontmoet hij in een Rotterdamse herberg een man die Scheurkogel heette. De twee hebben seks met elkaar en daarna scheiden hun wegen.
Tot acht jaar later. Scheurkogel heeft financiële problemen en besluit Jillis te chanteren. In verschillende brieven eist hij geld. Als Jillis niet betaalt, dreigt Scheurkogel hem aan te geven wegens sodomie. Jillis kan niet anders dan betalen. Als blijkt dat meer mensen in zijn omgeving van de chantage op de hoogte zijn en justitie hem in het vizier heeft, besluit Jillis Schiedam te ontvluchten. Hij laat zijn vrouw en kinderen - de jongste is pas vijf maanden oud - achter.
Per brief onderhoudt hij met enige regelmaat contact met zijn vrouw. Maar na enkele jaren besluit zij van hem te willen scheiden. Jillis wordt naar Schiedam ontboden om de uitspraak bij te wonen. Bij aankomst wordt hij direct gearresteerd en opgesloten in het stadhuis aan de Grote Markt.
Tijdens de daarop volgende verhoren bekent Jillis schuld aan 'de misdaad van sodomie' - niet alleen met Scheurkogel, maar ook met enkele anderen. De details van zijn bekentenis worden dermate schokkend beschouwd dat de processtukken niet in de reguliere archieven terechtkomen, maar in een aparte proceszak worden opgeslagen. Deze zou pas in 2014 worden teruggevonden.
De schout eist de zwaarst denkbare straf. Jillis dient "door de scherprechter met de koorde te worden gestraft dat er de dood opvolgt". Op woensdag 9 maart 1803 wordt hij op de Grote Markt publiekelijk aan de galg opgehangen.
Na Jillis is in Nederland niemand meer wegens seksuele identiteit of gender ter dood veroordeeld. Op vrijwel exact deze locatie is 212 jaar later het monument onthuld dat aan deze gebeurtenis herinnert. De galg bestaat nog en staat in het depot van het Stedelijk Museum.
De volledige tekst van het vonnis kun je hier inzien.
